[ Pobierz całość w formacie PDF ]

Nikola Tesla

Nikola Tesla był jednym z najwybitniejszych i zagadkowych jednocześnie wynalazców żyjących na Ziemi. Urodził się 10 lipca 1856 roku w Smiljan (Chorwacja). Przypisuje mu się setki rozmaitych wynalazków, które miały bezpośredni wpływ na postęp ówczesnego przemysłu, jak i mniej znanych bądź nawet utajnionych przez rząd USA. Najbardziej jego znanym wynalazkiem jest transformator wielkiej częstotliwości - znany jako transformator Tesli, którym wytwarza się napięcia rzędu milionów woltów.

Tesla kształcił się na Politechnice Austrackiej oraz na Uniwersytecie Praskim. Pracował m.in. dla jugosłowiańskiego rządu przy budowie pierwszej instalacji telefonicznej w kraju, oraz od 1883 roku dla Thomasa Edisona, z którym rozstał się w nieprzyjaźni - Edison miał nie zapłacić Tesli za jeden z projektów. Poza tym oboje spierali się w wielu rzeczach, np. Edison był wielkim zwolennikiem prądu stałego, natomiast Tesla - przemiennego, który m.in. można łatwiej przesyłać na dalekie odległości.

Od 1884 roku Tesla zamieszkał w USA, gdzie kontynuował swoje prace. Widział on ogromne możliwości w użytkowaniu prądu przemiennego, pomimo ze w tamtych czasach był on uważany za bezużyteczny, wręcz szkodliwy. Istniały np. silniki na prąd stały, których zasada działania jest dość prosta, jednak potrzebowały one do zasilania kosztownych ogniw galwanicznych. W 1888 roku Tesla zademonstrował na Uniwersytecie Columbia, skonstruowany przez siebie dwufazowy silnik prądu przemiennego o mocy około 150 W, pokazując w pełni praktyczne zastosowanie prądu przemiennego.

W 1895 roku przy Wodospadzie Niagara powstała pierwsza wodna elektrownia, a na tabliczkach masywnych generatorów widniało imię Nikoli Tesli. Do tego czasu Amerykańskie Biuro Patentowe wydało Tesli kilkadziesiąt patentów dotyczących wirującego pola magnetycznego. Nieco później rozpowszechniany trójfazowy system energii ukazał swa potęgę przy zasilaniu wielkich silników ostatecznie potwierdzając w tej dziedzinie swoja przewagę nad prądem stałym. Do dzisiaj zasada działania każdego silnika indukcyjnego opiera sie na jednym z oryginalnych pomysłów Tesli.

Obecnie wiadomo, ze Tesla zapoczątkował również budowę podstawowych obwodów niezbędnych do prowadzenia transmisji radiowej i telewizyjnej. W 1893 roku jako pierwszy zademonstrował właśnie transmisje radiową (Marconi niezależnie z Popowem dopiero w 1895 roku, czyli dwa lata później). Fakt, ze to Nikola Tesla jest prawdziwym wynalazcą radia potwierdził w 1943 roku Sad Najwyższy USA pośmiertnie przyznając mu pierwszeństwo nad Gulielmo Marconim do zasadniczych patentów (jednak wcześniej nagrodę Nobla otrzymał Marconi).

Wiosną 1899 roku na prośbę rządu USA, Tesla wyjechał do Colorado Springs aby pracować nad rozwijaniem radiowego systemu łączności. Zbudował w okolicy wielka doświadczalną stacje radiową. Prowadził tam badania nad wysokimi napięciami i częstotliwościami prądu elektrycznego oraz nad prawami rządzącymi rozchodzeniem sie prądu przez ziemie i atmosferę. Zbudował niezwykle potężny nadajnik, dzięki któremu "indywidualizował" energie a w tym samym czasie ustawiał odbiornik aby izolował transmitowaną energie. Podczas wielu eksperymentów powiększał wiedzę na temat propagacji fal radiowych oraz zjawiska rezonansu. Sukcesy dokonywane w Colorado prowadziły Tesle do przeświadczenia, że możliwa jest komunikacja radiowa z dowolnym miejscem na Ziemi. Jego zasługą jest założenie międzynarodowej stacji radiowej, która stała sie znana jako "Wardenclyffe".

W grudniu 1900 roku wrócił do Nowego Jorku aby pracować nad prototypem ogólnoświatowej stacji nadawczej. Główna budowla do wyposażenia stacji stoi jeszcze nieopodal Long Island w Nowym Jorku. Dalsze badania Tesla musiał przerwać z powodu braku funduszy. Cechą globalnego systemu łączności Tesli w pełnym działaniu byłaby zdolność dostarczania małych ale użytecznych ilości energii elektrycznej do obwodów odbiorczych. Wyobrażał sobie że system pozwalałby na przesyłanie przemysłowych ilości energii elektrycznej do dowolnego miejsca na Ziemi przy minimalnych stratach. Istnieje dokument: US Patent nr 1.119.732 - "Aparat dla transmitowania energii elektrycznej", dołączony rysunek do transmitera "Wardenclyffe" ukazuje Long Island przyłączoną do pełnego trójzwojowego "potęgującego transmitera" tak skonfigurowanego aby był odbierany w Colorado. Dalsze badania nad "Wardenclyffe" Tesla musiał przerwać z powodu braku funduszy. Budowla została opuszczona i w pierwszych latach I wojny światowej ostatecznie zburzona. Jeśli prototyp radiowego przesyłania energii na stacji w Long Island zostałby wykonany, to służyłby instalacji wielkiego systemu, zlokalizowanego obok Wodospadu Niagara, przy wspomnianej już pierwszej handlowej elektrowni trójfazowej.

Wybudowany prototyp radaru w 1934 roku był głównie następstwem obserwacji Tesli, o których wspominał jeszcze w 1917 roku. Wśród wynalazków Tesli można również znaleźć wiele nowatorskich pomysłów dotyczących lamp elektrycznych działających przy wysokich częstotliwościach prądu elektrycznego, zwiastun obecnie używanych rur fluorescencyjnych, neonówek, kul plazmowych. W 1891 roku opatentował lampę składającą się z drobnych iskrzących otworków zamkniętych wewnątrz wypełnionej gazem banki. Została ona przejęta przez siły zbrojne USA jako część przenośnego systemu świetlnego, o wysokim natężeniu.

Wynikiem badan Tesli było również mnóstwo obserwacji dotyczących fizjologicznych skutków przepływu prądu o wysokim napięciu i częstotliwości przez organizm człowieka. Na podstawie jego odkryć powstał typ terapeutycznego przyrządu do diatermii. Rozwijał instrumenty do wytwarzania promieni X oraz techniki do prześwietleń żywych tkanek a jedna z jego konstrukcji jest rozpoznawana jako pierwotny zwiastun mikroskopu elektronowego. Odkrycia Tesli torowały również drogę w obszarze medycyny, znanej jako obrazowanie poprzez magnetyczny rezonans jądrowy. Jako pierwszy również użył ozonu do oczyszczania wody - techniki która ponownie staje sie popularna z powodu swej przyjazności środowisku.

Jeszcze innym z wynalazków Tesli był opatentowany w 1898 roku elektryczny zapłon dla silników gazowych - jest to jest główny element cewki zapłonowej, praktycznie niezmieniony od czasu jego wprowadzenia do użytku. Projektował on i budował również prototypy wyjątkowych silników spalinowych, opierających się na własnościach przylegania i lepkości gazów. Taki silnik osiągnięciami mógłby przewyższać nasze obecne silniki spalinowe pod wieloma względami, takimi jak ekonomiczne zużycie paliwa, długowieczność, zdolność do użytkowania różnych paliw (również nieszkodzących środowisku, np. gaz ziemny, wodór), koszt produkcji, stosunek mocy silnika do jego wagi.

Nikola Tesla zmarł 7 stycznia 1943 roku. Poza bardziej znanymi, przedstawionymi tu wynalazkami zostawił po sobie także mnóstwo innych, przeważnie nieużywanych, które również mogłyby być cenne dla ludzkości. Otoczenie nie pozwalało jednak na natychmiastową akceptacje jego bardziej zaawansowanych idei. Mimo, ze niektóre informacje wydaja sie być utracone, prostota zasadniczych części projektów pociąga za sobą nadzieje, że w przyszłości uda sie zrozumieć i odtworzyć te wiedzę.

O Tesli krążą również inne ciekawe historie. Mówi sie, że potrafił on wytwarzać (i panować nad nimi) pioruny kuliste - obiekty, które dają się czasem zaobserwować w czasie burzy a do dzisiejszego dnia stanowią wielką zagadkę dla naukowców. Natomiast w kwietniu 1908 roku Tesla udzielił wywiadu prasowego, w którym twierdził, że zbudowal maszynę zdolna zniszczyć dowolne miejsce na Ziemi, dziwnym trafem dwa miesiące pózniej miala miejsce tzw. katastrofa tunguska na Syberii (wiekszosc naukowców twierdzi, że wielka eksplozja była efektem upadku meteorytu). Tuż po śmierci Tesli agenci FBI dokładnie przeszukali hotelowy pokój, w którym mieszkał - znalezione tam projekty zostaly opatrzone podpisem "Tajne"...