[ Pobierz całość w formacie PDF ]
Andre Norton &
Susan Schwartz
Imperium Orła
Tytuł oryginału EMPIRE OF THE EAGLE 1993
Amber 1994
Andre Norton: Wprowadzenie
Był Ŝołnierzem nieledwie chłopskiego pochodzenia, lecz miał
praktyczną wiedzę i iskrę militarnego geniuszu. Dzięki tym cechom
stworzył twardą podstawę najpierw Republiki Rzymskiej, a później
Imperium. - Stworzył Legiony. Do czasów Mariusa wojownicy walczyli
nieustępliwie i dobrze, ale idea armii opartej na pospolitym
ruszeniu, zwoływanym w obliczu zagroŜenia kraju, nie mogła być
wystarczającą bronią dla wodza, przekonanego o swym boskim
przeznaczeniu.
I w ten oto sposób powstała koncepcja zawodowego Ŝołnierza, którego
prawdziwym domem była armia, a bogiem - Orzeł Legionu, na którego
składał przysięgę. Mimo krwawej łaźni, dokonanej na rozkaz Sulli,
zazdrosnego o wpływy swego poprzednika, idea Legionów i idea Orła
przetrwały i zostały zaakceptowane jako jedyny moŜliwy oręŜ w wojnie,
zarówno z barbarzyńcami, jak i z regularnymi wojskami tych, którzy
ośmielili się stawić opór ekspansji Rzymu.
Utrata Orła była hańbą tak wielką, Ŝe mogła ją zmyć tylko krew.
Prawdopodobnie najsłynniejszą tego rodzaju klęską była masakra trzech
legionów Augusta Cezara i stracenie ich Orłów wśród wzgórz
Teutoburger Wald.
Rzymianami dowodził Quinctilius Varus i to jego, podobno, błagał
August:
- Varusie, Varusie, zwróć mi moje Legiony!
Wcześniej jednak został pobity prokonsul Krassus (członek pierwszego
Triumwiratu). Zazdrosny o sławę Juliusza Cezara i Ŝądny legendarnych
skarbów Środkowego Wschodu, poprowadził swą armię ku krwawej klęsce
pod Carrhae w 43 roku p.n.e.
Jak się okazuje, warto jest czytać komentarze, którymi opatrywane są
zapomniane dziś opowieści i legendy. Zbierając materiały do noweli
Imperial Lady, musiałyśmy przeczytać historię Dynastii Han -
rządzącej prawie 2000 lat temu. Tłumacząc te staroŜytne stronice,
natknęłyśmy się na przypisy, które stworzyły ogromne moŜliwości dla
naszej wyobraźni i fantazji.
Ze zwięzłej notatki dowiedziałyśmy się, Ŝe część Armii Hana, której
potęga rozpościerała się wzdłuŜ Jedwabnego Szlaku i która podbijała
kolejne terytoria, zapuściła się w głąb Środkowego Wschodu i była
świadkiem klęski Legionów Rzymu.
Dowódca Armii Hana, będąc pod wraŜeniem nieugiętej postawy Rzymian
wobec nieszczęść i śmierci, zaŜądał kohorty więźniów, by uczynić zeń
osobliwy prezent dla swego cesarza.
Sucha notatka nie mówi nic więcej o dalszych losach Rzymian w
krainach tak odległych, Ŝe wówczas niewyobraŜalnych.
Co się z nimi stało? Skoro historia nie odpowiada na to pytanie,
moŜemy spróbować odgadnąć. Garstka legionistów, szukających siły i
oparcia w swym Orle - cóŜ więc mogło wydarzyć się dalej?
Andre Norton
Susan Schwartz: Wprowadzenie
Dobrze pamiętam chwilę, gdy po raz pierwszy usłyszałam o Rzymianach,
którzy stali się archetypem bohaterów Imperium Orła. Było to w 1964
roku. Spędzałam moją przerwę na lunch czytając The Last Planet Andre
Norton. Ci, którzy znają tę ksiąŜkę, wiedzą, iŜ rozpoczyna ją opis
Rzymian maszerujących na Wschód i tworzących gdzieś w odległej Azji
swój ostatni, nie zauwaŜony przez historię czworobok - znakomity
wstęp do opowieści o upadającym Imperium.
Prolog powieści zwrócił moją uwagę na ojczyznę Mu, Atlantydę i
Ujgurów - byłam zachwycona, gdy duŜo później odkryłam na mapie
prawdziwą Ujgurską Republikę Autonomiczną w zachodnich Chinach, na
granicy z byłym Związkiem Radzieckim. W moich późniejszych ksiąŜkach
nie wracałam w tamte strony. Ale gdy zaproponowano mi temat kolejnej
powieści, byłam gotowa odwiedzić te zapomniane miejsca, zająć się
zagadką Rzymian, maszerujących przez dorzecze Tarymu.
Jak się tam dostali? Mając zaledwie kilka zapisków z chińskiej
historii o ludziach, którzy mogliby być Rzymianami, moŜemy tylko
przypuszczać. Na jednym z takich domysłów - przekazie o klęsce
Krassusa i jego Legionów pod Carrhae w 43 roku p.n.e. - zbudowałyśmy
fabułę tej ksiąŜki. Jedno jest pewne - w pierwszym stuleciu przed
naszą erą Rzym dowiedział się o istnieniu szlaków handlowych, znanych
obecnie jako Jedwabne Szlaki, a takŜe o bogactwach, które
transportowano tamtędy na zachód.
Szczególnie zainteresowany Jedwabnym Szlakiem był Krassus, niebywale
bogaty człowiek, który rywalizował ze swym przyjacielem triumwirem
Juliuszem Cezarem i szukał własnych zwycięstw, prowadząc jako
prokonsul kampanie na Bliskim Wschodzie. Niestety, zŜerany przez
chciwość i ambicję, Krassus był kiepskim Ŝołnierzem.
Zabrakło mu przenikliwości politycznej (czy teŜ szczęścia) w doborze
sojuszników. Zdradzili go zarówno Nabatejczycy, jak i król Armenii. W
dodatku popełnił kilka strategicznych i taktycznych błędów, które
przesądziły o klęsce jego wyprawy. Sprowokowany przez Nabatejczyków,
dał się przekonać, by Legiony maszerowały w tempie konnicy. Czekał na
słynną galijską jazdę swego syna Publiusa i wreszcie kazał walczyć
legionistom w gorący, słoneczny dzień (pod Carrhae, miastem
garnizonowym niedaleko dzisiejszego Haramu), bez wody i odpoczynku.
Co gorsza, zmierzył się z Sureną, charyzmatycznym, potęŜnym
i doświadczonym przywódcą partyjskiego klanu, zabitym później przez
swego własnego króla z powodu, który przywiódł do zguby Cezara - zbyt
duŜych ambicji.
Zainteresowani tymi czasami i tą częścią świata wiedzą, Ŝe Partowie
byli świetnymi konnymi łucznikami. W obronie przed ich atakiem
Rzymianie sformowali "testudo", czyli "Ŝółwia" - ustawieni w szyku z
tarczami nad głową chronili się przed gradem strzał i czekali, aŜ
Partom zabraknie amunicji. JednakŜe nie uwzględnili w swej taktyce
upału, głodu i pragnienia. Nie wzięli takŜe pod uwagę załamania się
Krassusa, gdy ten ujrzał zatkniętą na czubku lancy zwycięzcy odciętą
głowę swego syna.
Klęska była druzgocąca: Rzym stracił nie tylko dziesiątki tysięcy
Ŝołnierzy, lecz takŜe Orły Legionów, znak potęgi i honoru. Porzucając
martwych i rannych, Krassus schronił się wraz z resztkami swoich
wojsk w Carrhae i w końcu rozpoczął układy.
Co stało się z Ŝołnierzami Krassusa i zdobytymi Orłami?
Najprawdopodobniej skończyli w niewoli - Rzymianie jako niewolnicy,
Orły jako trofea.
Oto historia, która od dawna intrygowała Andre Norton. Uczyniłyśmy z
niej punkt wyjścia naszej opowieści. A jeśli maszerując na wschód,
wkroczyli prosto w mity? Azja - zwłaszcza Centralna - jest kopalnią
legend. Wpadły nam do rąk dwa ich zbiory: historia o mitycznej
krainie Mu, często łączona z Atlantydą i mitologią słoneczną, oraz
staroŜytny hinduski epos Mahabharata, z jego bogami, półbogami
i ksiąŜętami, walczącymi wraz ze śmiertelnikami w opisywanej przez
autora bitwie. Zafascynowało mnie przedstawienie Petera Brooksa w
Brooklyn Academy of Musie inspirowane wątkami hinduskiego eposu i
zaintrygowało spostrzeŜenie, Ŝe opowieści o Krisznie i jego ludzkich
sojusznikach, bohaterze Arjunie i jego braciach, ich Ŝonie - Draupadi
i toczonych przez nich wojnach są ciągle popularne i kochane, uczy
się o nich dzieci, na ich kanwie osnute są nawet współczesne komiksy.
Oczywiście, ta kombinacja wątków przesuwa zdecydowanie Imperium Orła
z obszaru fikcji historycznej w kierunku fantasy takiej, jak zapiski
słoniogłowego Ganesii z Mahabharaty.
Wyobraźcie go sobie, jak rozpoczyna swoją historię. Jest ciemno.
MęŜczyźni kulą się na bagnach pokonani, zdradzeni, niepewni dowódców.
Nadchodzą posłańcy - przynoszą warunki kapitulacji. Rozpoczyna się
podróŜ poprzez kultury i czas.
Rozdział pierwszy
Mury Carrhae pozwoliły pozostałym przy Ŝyciu legionistom Krassusa umknąć
równie haniebnie, jak wcześniej przybyć do miasta: Carrhae zostało uwolnione od
kolejnej władzy niezdolnej do rządzenia. Resztkom Legionów nie pozostało zbyt
wiele dumy i bardzo mało siły. Miasto, czyste i obojętne, mogłoby być równie odległe
jak sam Rzym. W tej chwili trybun Quintus rozpaczliwie pragnął ochrony, którą
mogły dać te mury. Wszystkich bezpiecznie za nimi ukrytych wysyłał w głębi serca
do Tartaru. Był zresztą całkowicie przekonany, Ŝe wcześniej czy później zawita tam
osobiście.
Daleko przed nim jego przełoŜeni i starsi gestykulowali, podczas gdy
centurionowie ciosami pałek ustawiali po raz ostatni wyczerpanych ludzi w szyk
bojowy, by mogli podąŜyć za przewodnikiem w głąb mokradeł.
- Myślisz, Ŝe moŜemy mu zaufać?
- A chcesz jeść błoto?
Ktoś wciągnął policzki, wydając odgłos ssania. Zdumiewające, nikt nie miał
wystarczająco duŜo siły i energii, by podjąć nawet tak kiepski Ŝart.
- Uciszcie się! - Rufus, starszy centurion, poparł swój rozkaz uderzeniem
pałki. Quintus mógł się spodziewać, Ŝe ten stary, twardy Ŝołnierz przeŜyje. To, Ŝe
przeŜył on sam, było dla niego więcej niŜ niespodzianką. MoŜe stało się tak dlatego,
Ŝe nie do końca tego pragnął...
Niedawno przekonali się, Ŝe nie mogą ufać swoim towarzyszom -
Rzymianom, ani teŜ części sojuszników. Jak wobec tego mogliby zaufać
przewodnikowi, który drŜał ze strachu, gdy czyjeś oczy lub ręka spoczęły na nim, by
w chwilę później rzucić pełne nienawiści spojrzenie. Jego doświadczenie dawało im
niewielkie szansę, lecz mimo wszystko obiecywało lepszy - nawet jeśli mniej
honorowy - los niŜ bębny i strzały, które miały powitać ich o świcie.
Partowie byli konnymi łucznikami, niechętnie walczącymi w nocy, bo wtedy
ryzykowali śmierć swych cennych wierzchowców. Gdyby tak litościwie odnosili się
do ludzi, dwadzieścia tysięcy Rzymian byłoby wciąŜ wśród Ŝywych. Poza tym,
czemuŜ Surena i jego wojownicy mieliby w ogóle walczyć? Legiony Syrii były
wykrwawione. Rzymska kawaleria odparta, a z wojsk posiłkowych tylko część
[ Pobierz całość w formacie PDF ]