[ Pobierz całość w formacie PDF ]
K
ONSORCJUM
: F
IRMA
ARCHEOLOGICZNA „ARCHEO-EXPLORERS”
WIESŁAW KOSZKUL
P
RACOWNIA
A
RCHEOLOGICZNA
D
ARIUSZ
M
AJEWSKI
OPRACOWANIE WYNIKÓW RATOWNICZYCH BADAŃ
ARCHEOLOGICZNYCH NA STANOWISKU
NOWE GROCHOLICE 1 (AZP 58-65/12)
WOJ. MAZOWIECKIE
Aleksander Danecki (red.)
Wykonano na zlecenie Generalnej Dyrekcji Dróg Krajo-
wych i Autostrad Oddział w Warszawie. Umowy
nr: 40/2013 z dnia 06.06.2013 roku oraz 142/2013 z dnia
02.10.2013 roku
Pozwolenia konserwatorskie nr 601/2013 z dnia
31.05.2013r., 663/2013 z dnia 14.06.2013r., 1102/2013
z dnia 27.09.2013r. WUOZ w Warszawie
RYBNIK 2014
Spis treści
I. WSTĘP – ALEKSANDER DANECKI............................................................................................................................4
I.1. P
OŁOŻENIE
I
UKSZTAŁTOWANIE
STANOWISKA
...........................................................................................................................7
I.2. H
ISTORIA
BADAŃ
............................................................................................................................................................10
I.3. Z
ESPÓŁ
BADAWCZY
.........................................................................................................................................................10
I.4. T
EMIN
BADAŃ
...............................................................................................................................................................11
I.5. Z
AKRES
BADAŃ
RATOWNICZYCH
I
CHARAKTERYSTYKA
MATERIAŁU
ŹRÓDŁOWEGO
..............................................................................11
II. METODYKA BADAŃ – ALEKSANDER DANECKI......................................................................................................14
III. CHARAKTERYSTYKA FAZ ZASIEDLENIA STANOWISKA – ALEKSANDER DANECKI....................................................17
IV. CHARAKTERYSTYKA MORFOLOGICZNYCH CECH OBIEKTÓW NIERUCHOMYCH- ALEKSANDER DANECKI.................19
IV.1. C
HARAKTERYSTYKA
KSZTAŁTÓW
OBIEKTÓW
WYSTĘPUJĄCYCH
NA
STANOWISKU
N
OWE
G
ROCHOLICE
1.................................................20
IV.1.1. Kształty rzutów poziomych ............................................................................................................................20
IV.1.2 Kształty profilów..............................................................................................................................................25
IV.2. A
NALIZA
CECH
MORFOLOGICZNYCH
OBIEKTÓW
ZADOKUMENTOWANYCH
NA
STANOWISKU
N
OWE
G
ROCHOLICE
1...................................28
IV.2.1. Jamy ..............................................................................................................................................................28
IV.2.2. Dołki posłupowe.............................................................................................................................................30
IV.2.3. Rowy...............................................................................................................................................................31
IV.2.4. Obiekty militarne...........................................................................................................................................33
IV.2.5. Paleniska........................................................................................................................................................34
IV.2.6. Skupisko ceramiki ..........................................................................................................................................35
IV.2.7. Kamienie graniczne........................................................................................................................................35
IV.2.8. Pochówki ciałopalne......................................................................................................................................35
IV.2.9. Ziemianki.......................................................................................................................................................37
V. KULTURA TRZCINIECKA - ALEKSANDER DANECKI..................................................................................................39
V.1. A
NALIZA
CERAMIKI
KULTURY
TRZCINIECKIEJ
- A
RMAND
Z
YZMAN
................................................................................................39
VI. KOMPLEKS ŁUŻYCKO-POMORSKI - ALEKSANDER DANECKI..................................................................................40
VI.1. Z
ABYTKI
NIERUCHOME
KOMPLEKSU
ŁUŻYCKO
-
POMORSKIEGO
....................................................................................................41
VI.1.1. Jamy...............................................................................................................................................................41
VI.1.2. Dołki...............................................................................................................................................................44
VI.1.3. Paleniska........................................................................................................................................................44
VI.1.4. Skupiska ceramiki..........................................................................................................................................44
VI.2. A
NALIZA
CERAMIKI
CYKLU
ŁUŻYCKO
-
POMORSKIEGO
- A
RMAND
. Z
YZMAN
....................................................................................45
VII. KULTURA GROBÓW KLOSZOWYCH....................................................................................................................51
VII.1. Z
ABYTKI
NIERUCHOME
KULTURY
GROBÓW
KLOSZOWYCH
- A
LEKSANDER
D
ANECKI
.........................................................................51
VII.1.1. Pochówki ciałopalne.....................................................................................................................................51
VII.2. A
NALIZA
CERAMIKI
KULTURY
GROBÓW
KLOSZOWYCH
- A
RMAND
Z
YZMAN
..................................................................................54
VIII. KULTURA PRZEWORSKA...................................................................................................................................60
VIII.1. Z
ABYTKI
NIERUCHOME
KULTURY
PRZEWORSKIEJ
- A
LEKSANDER
D
ANECKI
...................................................................................60
VIII.1.1. Jamy.............................................................................................................................................................60
VIII.2. A
NALIZA
CERAMIKI
KULTURY
PRZEWORSKIEJ
- A
RMAND
Z
YZMAN
............................................................................................61
IX. OKRES NOWOŻYTNY..........................................................................................................................................62
IX.1. Z
ABYTKI
NIERUCHOME
Z
OKRESU
NOWOŻYTNEGO
- A
LEKSANDER
D
ANECKI
..................................................................................62
IX.1.1. Rowy graniczne..............................................................................................................................................62
IX.1.2. Kamienie graniczne........................................................................................................................................67
IX.1.3. Ziemianki........................................................................................................................................................68
IX.1.4 Obiekty militarne............................................................................................................................................70
2
 IX.1.5. Obiekty południowego skupiska obiektów....................................................................................................82
IX.1.6. Wybrane obiekty nowożytne.........................................................................................................................95
IX.2. A
NALIZA
CERAMIKI
NOWOŻYTNEJ
- M
ARIUSZ
B
IEL
................................................................................................................96
IX.3. A
NALIZA
NOWOŻYTNYCH
PRZEDMIOTÓW
METALOWYCH
- K
ONRAD
K
UPIS
..................................................................................115
IX.3.1. Militaria.......................................................................................................................................................116
IX.3.2. Numizmatyka...............................................................................................................................................118
IX.3.3. Pozostałe zabytki metalowe........................................................................................................................121
IX.3.4. Podsumowanie............................................................................................................................................124
X. OBIEKTY O NIEUSTALONEJ CHRONOLOGII - ALEKSANDER DANECKI....................................................................127
X.1. W
YBRANE
OBIEKTY
POŁUDNIOWEGO
SKUPISKA
OBIEKTÓW
O
NIEUSTALONEJ
CHRONOLOGII
.............................................................127
X.2. W
YBRANE
OBIEKTY
O
NIEUSTALONEJ
CHRONOLOGII
..............................................................................................................129
XI. WNIOSKI KOŃCOWE - ALEKSANDER DANECKI...................................................................................................133
XII. BIBLIOGRAFIA.................................................................................................................................................134
XIII. ANALIZY SPECJALISTYCZNE.............................................................................................................................139
XIII.1. U
WARUNKOWANIA
GEOMORFOLOGICZNE
OSADNICTWA
STANOWISK
ARCHEOLOGICZNYCH
M
ICHAŁOWICE
-W
IEŚ
, N
OWE
G
ROCHOLICE
I
P
UCHAŁY
– K
RZYSZTOF
T
ROJAN
.............................................................................................................................................139
XIII.2. A
NALIZA
MATERIAŁU
KOSTNEGO
NA
STANOWISKU
N
OWE
G
ROCHOLICE
1 – I
ZABELA
M
ACIUSZCZAK
...............................................173
XIII.3. P
RZEPALONY
MATERIAŁ
KOSTNY
ZE
STANOWISKA
ARCHEOLOGICZNEGO
N
OWE
G
ROCHOLICE
1,
GM
. R
ASZYN
–
SEZON
2013 - P
AWEŁ
D
ĄBROWSKI
......................................................................................................................................................................174
XIII.4. A
NALIZA
ZABYTKÓW
KAMIENNYCH
Z
POCHÓWKÓW
CIAŁOPALNYCH
– B
OGUMIŁ
P
ILARSKI
.............................................................184
XIV. TABLICE -
ALEKSANDER DANECKI
XV. INWENTARZE -
ALEKSANDER DANECKI
XV.1. I
NWENTARZ
OBIEKTÓW
......................................................................................................................................................
XV.2. I
NWENTARZ
ZABYTKÓW
MASOWYCH
......................................................................................................................................
XV.3. I
NWENTARZ
ZABYTKÓW
WYDZIELONYCH
.................................................................................................................................
XV.4. I
NWENTARZ
RYSUNKÓW
.....................................................................................................................................................
XV.5. I
NWENTARZ
ZDJĘĆ
............................................................................................................................................................
XVI. ZAŁĄCZNIKI
XVI.1 KARTA KESA
XVI. 2 MAPA LOKALIZACJI STANOWISKA ARCHEOLOGICZNEGO W SKALI 1: 10 000
XVI. 3 PLAN WARSTWICOWY STANOWISKA
XVI. 4 PLAN STANOWISKA Z ROZPLANOWANIEM I CHRONOLOGIĄ OBIEKTÓW W SKALI 1:200
3
 I. Wstęp –
Aleksander Danecki
Wykopaliska archeologiczne na stanowisku Nowe Grocholice 1 prowadzone były w trzech
etapach
w sezonach 2012-2013.
Pierwszy etap (badania sondażowe) przypadający na termin od 26 września do 9 listopada
2012, przeprowadziła firma Archeopolis. Badaniami przeprowadzonymi na zamówienie GDDKiA
kierował mgr Paweł Kurzawa. Celem badań było rozpoznanie terenu pod przyszłą trasę drogi S8
(odcinek Salomea-Wolnica), pod względem występowania stanowisk archeologicznych. Podczas
badań sondażowych na łącznej powierzchni
2,18 ara
, zarejestrowano 6 obiektów archeologicznyc
(5 jam i 1 rów), z czego wydatowano dokładnie połowę
Z tego etapu badań pochodzi również
materiał ceramiczny w ilości 8 fr. ceramiki (po 50% z epoki brązu i okresu nowożytnego), 92
fragmentów kości czaszki i 18 zębów. W tym miejscu należy wspomnieć, że materiał kostn
znaleziony na arze C48, nie pochodził z żadnego obiektu archeologicznego
a odkryty był w
trakcie eksplorowania wkopu współczesnego, anulowanego już na etapie prac polowych.
Drugi etap (badania ratownicze) przeprowadzono w ramach umowy z GDDKiA
nr 40/2013
z dnia 6.06.2013r., której celem było wykonanie archeologicznych ratowniczych badań
wykopaliskowych poprzedzających roboty budowlane przy realizacji inwestycji pn. "Budowa drogi
ekspresowej S-8 Salomea-Wolica z powiązaniem z DK nr 7, odcinek zamiejski etap I węzeł Opacz -
węzeł Paszków, etap II węzeł Janki Małe - skrzyżowanie z DW 721 (S-7/S-8 od km 0+716,12 do
km 9+301,95 i S-7 od km 441+641,03 do km 445+650)" wraz z opracowaniem wyników badań.
Umowa ta dotyczyła zadania nr 1, badań wykopaliskowych na stanowiskach: Michałowice Wieś 1 i
Michałowice Wieś 2 oraz Nowe Grocholice 1.
Badania prowadzone były w oparciu o pozwolenie konserwatorskie nr 601/2013 z dnia
31.05.2013r. (kierownik Michał Maciaszek) oraz po zmianie kierownika w oparciu o pozwolenie
konserwatorskie nr 663/2013 z dnia 14.06.2013r. (kierownik Aleksander Danecki) wydane przez
1
Etapy wykopaliskowe poprzedziła prospekcja powierzchniowa przeprowadzona w terminie kwiecień-lipiec 2012,
przez zespół badawczy pod kierownictwem G.Kałwaka. Odkryte wówczas 8 fr. cer. nowożytnej i jeden fr. cer.
datowany na EB/EŻ nie zostaną ujęte w niniejszym opracowaniu.
2
Oddział w Warszawie ul. Młyńska 25, 03-808 Warszawa.
3
Trzy obiekty uznano za nowożytne (ob. 4,8,9), a w przypadku pozostałych trzech (ob. 1,2,3) nie udało się ustalić
chronologii. Ob. 4 datowano na podstawie ceramiki, natomiast ob. 8,9 na podstawie kontekstu stratygraficznego.
4
Trzy obiekty nowożytne.
5
Opis materiału kostnego ujęty będzie w osobnej analizie specjalistycznej, stanowiącej załącznik do niniejszego
opracowania
6
Prawdopodobnie mamy tu do czynienia z pozostałością obiektu archeologicznego, zniszczonego poprzez liczne w
tej części stanowiska wkopy współczesne.
7
Oddział w Warszawie ul. Młyńska 25, 03-808 Warszawa.
4
        MWKZ ul. Nowy Świat 18/20, 00-373, Warszawa.
Prace na stanowisku Nowe Grocholice 1, w terminie od 4 czerwca 2013r. do 25 lipca 2013r.,
prowadziło konsorcjum: Pracownia Archeologiczna Dariusz Majewski z siedzibą w miejscowości
Banie, ul. Baniewicka 10 oraz firma "Archeo-Explorers" Wiesław Koszkul z siedzibą w Krakowie,
Al. Kijowska 33/41.
W wyniku przeprowadzonych prac wykopaliskowych przebadano powierzchnię
109,67
arów
, z preliminowanych wcześniej 115 arów. Zmniejszenie się obszaru badań wynikało ze
znajdowania się jego części w pobliżu linii wysokiego napięcia, co uniemożliwiało mechaniczne
ściągnięcie warstwy humusu. Pozostałe 5 arów na wniosek kierownika badań, zostało objęte
nadzorem archeologicznym.
Na przebadanym obszarze znaleziono 318 obiekty archeologiczne, 2252 fragmenty
ceramiczne oraz 9 zestawów grobowych
z pochówków ciałopalnych. Ponadto zametrykowano też
12 fragmentów metali oraz 15 wydzielonych przedmiotów metalowych (łącznie 27 fragmentów
metalowych). W miejscu występowania pochówków ciałopalnych zametrykowano również 9
fragmentów krzemiennych i jeden kamyk z pochówku ciałopalnego oraz fragmenty przepalonych
kości. Łącznie analizie poddano 497 kości znalezionych w urnach oraz w ich okolic
Na tym
etapie badań zametrykowano również 2 fr. nowożytnej ceramiki budowlanej (1 fragment dachówki
i 1 fragment płytki sciennej
.
Spośród 318 zadokumentowanych obiektów, 142 udało się wydatować, co stanowi 44,65%
ogółu obiektów z tego etapu. Na poszczególne fazy (kompleks łużycko-pomorski, kulturę grobów
kloszowych, kulturę przeworską i okres nowożytny) składało się odpowiednio 13,38%, 6,34% ,
1,41% i 78,87% ogółu obiektów datowanych.
Zestawienie ilościowe fragmentów ceramiki, ze względu na fazę chronologiczną w II etapie
badań, wyględa następująco: kultura trzciniecka 2 fr., kompleks łuzycko-pomorski 1708 fr., kultura
przeworska 2 fr. i okres nowożytny 540 fr.; co stanowi odpowiednio 0,09%, 75,84%, 0,09% i
23,98% całości materiału ceramicznego
Trzeci etap (rozszerzenie badań ratowniczych) przeprowadzono w ramach umowy z
GDDKiA
nr 142/2013 z dnia 2.10.2013r. , której celem było wykonanie archeologicznych
8
W których zidentyfikowano 21 naczyń, w tym 9 kloszów, 5 urn i 7 przystawek.
9
W tym 410 fr. kości ludzkich i 117 fr. kosci zwierzęcych. Kości zbyt małe aby poddać je analizie osteologicznej,
antropologicznej, czy archeozooologicznej nie zostały uwzględnione podczas sumowania materiału kostnego. W
osobnej analizie materiału kostnego podana będzie waga szczątków kostnych z poszczególnych pochówków.
10
Te dwa fragmenty nie zostały uwzględnione w analizie nowożytnego materiału ceramicznego.
11
Naczynia wydzielone kultury grobów kloszowych nie zostały ujęte w tej statystyce.
12
Oddział w Warszawie ul. Młyńska 25, 03-808 Warszawa.
5
       [ Pobierz całość w formacie PDF ]